ฆฏิการปัญหา ที่ 6

สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการถามปัญหาอื่นอีกภนฺเต
นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้ปรีชาญาณ สมเด็จพระบรมโลกนาถศาสดาจารย์มีพระพุทธฎีกา
ตรัสประทานไว้ว่า ภิกฺขเว ดูรานะภิกษุทั้งหลาย เรือนนายช่างหม้อผู้หนึ่งนั้น รื้อหลังคาเสีย
หลังคาเป็นอากาศเปล่าอยู่ประมาณไตรมาสสามเดือน ในภายในวัสสันตฤดู ฝนตกลงมาจะได้
ถูกต้องหามิได้ ปุน จ ภณิตํ ครั้นมาอีกใหม่เล่า สมเด็จพระสัพพัญญูเจ้ามีพระพุทธฎีกาตรัสว่า
ภิกฺขเว ดูรานะภิกษุทั้งหลาย พระกุฎีของสมเด็จพระกัสสปสัพพัญญูเจ้า โอวสฺสติ ฝนตกต้องรั่ว
รดลงได้ ธรรมดาว่าอานุภาพของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแล้ว ก็ประพฤติเป็นไปสมดังพระ
ทัยพระพุทธองค์ทรงปรารถนา นี้แหละ สมเด็จพระมหากรุณาเจ้าของเรามีพระพุทธฎีกาประภาษ
เป็นสอง โยมพิเคราะห์ดูไม่ต้องกันเลย พระผู้เป็นเจ้า ตกว่าถ้าพระพุทธานุภาพนี้ประเสริฐจริง
ทำไมวาสนาช่างหม้อนั้นจึงยิ่งไปกว่า นายช่างหม้อจะมีวาสนาประเสริฐกว่าพระพุทธานุภาพที
เดียวหรือ จะเชื่อเอาพระพุทธฎีกาก่อนก็จะผิด อยํ ปญฺโห อันว่าปริศนานี้ อุภโต โกฏิโก
เป็นสองเงื่อนอยู่ นิมนต์พระผู้เป็นเจ้าวิสัชนาให้แจ้งก่อน
พระนาคเสนถวายพระพรวิสัชนาว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร
สมเด็จพระบรมโลกนาถศาสดาจารย์มีพระพุทธฎีกาตรัสว่า ฆฏิการบุรุษเป็นช่างปั้นหม้อ เรือน
ไม่มีหลังคา ฝนฟ้าและน้ำค้างไม่ตกต้องเป็นอัศจรรย์อันยิ่ง ส่วนพระกุฎีของสมเด็จพระกัสสป-
สัพพัญญูนั้นฝนรั่วรดได้ พระพุทธฎีกานี้ตรัสจริงอยู่ แต่ทว่าฆฏิการช่างหม้อนั้น สีลวา มีศีลห้า
รักษาเป็นนิจศีลมิได้ด่างพร้อย แล้วมิหนำซ้ำรักษาศีลแปดเป็นอุโบสถศีลด้วย กลฺยาณธมฺโม
มีกัลยาณธรรมประพฤติธรรมอันชอบ อุสฺสนฺนกุสลมูโล ประกอบด้วยกุศลมุลอันหนาแน่น
อุตสาหะปรนิบัติบิดามารดาซึ่งมีจักษุมืดมัวมองไม่เห็น อยู่มาวันหนึ่ง ฆฏิการช่างหม้อนั้นไม่อยู่
มีผู้มารื้อเอาหลังคาไปมุงกุฎีของสมเด็จพระสัพพัญญูเจ้า โดยมิได้บอกให้ช่างหม้อนั้นรู้ แต่
นายช่างหม้อนั้นเป็นคนมีศรัทธาเลื่อมใส จะได้เสียอกเสียใจสอดแคล้วกินแหนงอย่างไรหามิได้
กลับปีติโสมนัสชื่นชมยินดีในกุศลนั้น เพราะฉะนั้นเข้าจึงได้อานิสงส์ เสวยวิบากผลในปัจจุบัน
เห็นทันตา เป็นทิฏฐธัมมเวทนีย์ ฝนนั้นค้างแดดลมมิได้ถูกต้องหลังคาเรือน เหมือนมุงขึ้นไว้ให้ดี
เป็นอัศจรรย์ดังนี้ ใช่ว่าฆฏิการช่างหม้อนั้นจะมีอานุภาพยิ่งไปกว่าพระกัสสปสัมมาสัมพุทธเจ้า
หามิได้ มหาราช ขอถวายพระพร สมเด็จพระไตรโลกนาถจะรู้หวาดไหววิการไปด้วยอันตราย
คือฝนฟ้าแดดลมน้ำค้างสิ่งหนึ่งสิ่งใดซึ่งเป็นธรรมดาหามิได้ สิเนรุราชา วิย เปรียบดุจเขาสิเนรุ-
ราช พายุใหญ่จะฟัดฟาดให้มากกว่าแสนกว่าหมื่นกว่าพัน น จลติ เขาสิเนรุราชนั้นก็มิได้รู้